Θέμα: «Ανάπτυξη και Ελληνική Προοπτική» 5ο Forum Bίλλια

Με ιδιαίτερη χαρά μιλάω απόψε από το βήμα του 5ου Forum Τοπικής Αυτοδιοίκησης που διοργανώνει η Ένωση Δημάρχων Αττικής, με θέμα την ανάπτυξη ως καθοριστικό παράγοντα ευημερίας ενός τόπου και των ανθρώπων του.
Η οικονομική συγκυρία στην οποία βρίσκεται η χώρα μας είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πρέπει να αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, τα εργαλεία που μας προσφέρονται ώστε να μετατρέψουμε την κρίση αυτή σε ευκαιρία για τον τόπο μας και τους ανθρώπους.
Το υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για το σχεδιασμό του αναπτυξιακού προγραμματισμού στο σύνολό του, έχει διαμορφώσει, σε συνεργασία με τα αρμόδια για τη χάραξη τομεακής πολιτικής υπουργεία και λαμβάνοντας υπόψη τις προτάσεις όλων των υπουργείων και περιφερειών, αλλά και σημαντικών επιστημονικών και ερευνητικών ιδρυμάτων της χώρας μας, τις Κατευθύνσεις Εθνικής Αναπτυξιακής Πολιτικής για την περίοδο 2014-2020.
«Νέο ΕΣΠΑ – Νέο ξεκίνημα» είναι το μήνυμα που χρησιμοποιήθηκε στο 1ο Εθνικό Αναπτυξιακό Συνέδριο που διοργανώθηκε από το υπουργείο Ανάπτυξης στις 4 Απριλίου. Το μήνυμα αυτό είναι πιο επίκαιρο παρά ποτέ, καθώς καλούμαστε να θέσουμε σωστές βάσεις , βάζοντας στην άκρη τα λάθη του παρελθόντος και να βαδίσουμε με σιγουριά και σωστό προγραμματισμό στην 5η Προγραμματική Περίοδο του ΕΣΠΑ. Και είναι ενθαρρυντικό το γεγονός πως πέρσι η χώρα μας ήταν 20η στις απορροφήσεις, ενώ φέτος κατέχει την 8η θέση ξεπερνώντας κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες τον κοινοτικό μέσο όρο, φτάνοντας δηλ. το 56,7%.

Επιτρέψτε μου όμως στο σημείο αυτό να αναφέρω επιγραμματικά και ορισμένες ακόμα παρεμβάσεις που προωθούμε στο Υπουργείο Ανάπτυξης:
•Τους τελευταίους μήνες προωθήθηκαν νέες απλούστερες αγορανομικές και υγειονομικές διατάξεις.
•Ολοκληρώθηκε η απελευθέρωση των φορτηγών μικρού και μεγάλου τονάζ.
•Προωθήθηκε η απελευθέρωση των διδάκτρων στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια.
•Ολοκληρώθηκε η απελευθέρωση των μεταφορών στις τουριστικές υπηρεσίες.
•Προωθήθηκαν 25 βήματα για την απλούστευση των εξαγωγών μαζί με τους Έλληνες εξαγωγείς και συνεχίζουμε την προσπάθεια αυτή με δράσεις που θ’ αποδώσουν θετικά. Όπως π.χ. ο νέος επενδυτικός νόμος που ψηφίστηκε στις 18 Απριλίου, το νομοσχέδιο για τις ηλεκτρονικές δημόσιες συμβάσεις, το νέο σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο λειτουργίας της αγοράς, η συνεργασία μας με την Παγκόσμια Τράπεζα για την περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας. Και μέσα σε δυο μήνες θα έχουμε παρουσιάσει ένα πλαίσιο με 15 περίπου διαρθρωτικές αλλαγές βασισμένες ακριβώς σε αυτή τη συνεργασία με την Παγκόσμια Τράπεζα.
•Η μελέτη του ΟΟΣΑ για την ενίσχυση του ανταγωνισμού σε τέσσερις κρίσιμους τομείς της οικονομίας, με δέσμευση να νομοθετήσουμε γι’ αυτά τα ζητήματα μέχρι το Σεπτέμβριο.
Κοντά στα παραπάνω, αξίζει επίσης να αναφέρουμε πως προχθές υπεγράφη, παρουσία του Πρωθυπουργού, ένα πρόγραμμα για τη διευκόλυνση του εισαγωγικού και εξαγωγικού εμπορίου στην Ελλάδα με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, δεδομένου του προβλήματος που υπάρχει με τις εγγυητικές επιστολές των Τραπεζών. Με το πρόγραμμα αυτό, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έρχεται ως εγγυητής σε όλη αυτή τη διαδικασία.
Επίσης, υλοποιείται μια ακόμα συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προϋπολογισμού περίπου 1,5 δις ευρώ. Ήδη έχουμε συμβασιοποιήσεις ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και στις Τράπεζες ύψους 600 εκατομμυρίων ευρώ και ήδη έχουν πάει στους Τελικούς Δικαιούχους 212 εκατομμύρια. Έχουμε ένα σύστημα παρακολούθησης που περιοδικά θα ενημερώνουμε για το πώς εξελίσσονται τα πράγματα.
Παράλληλα προχωρούμε σε μια δέσμη μέτρων και προγραμμάτων μέσω του ΕΤΕΑΝ, του Ταμείου για τους μικρομεσαίους, όπου συνολικά τα διαθέσιμα κονδύλια είναι 2 δις ευρώ.
Και φυσικά, για το τρέχον ΕΣΠΑ υπερκαλύψαμε στο β’ εξάμηνο το στόχο για την απορρόφηση φτάνοντας στο 102% του στόχου που είχε τεθεί ενώ παράλληλα κάναμε μια σημαντική, δουλειά σε νομοθετικό επίπεδο. Περιορίσαμε τις απαιτούμενες υπογραφές για το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων κατά 60%, ενώ με μια δεύτερη δέσμη απλουστεύσεων επικεντρωνόμαστε κυρίως στα ζητήματα των απαλλοτριώσεων για να μειώσουμε το κόστος και το χρόνο των απαλλοτριώσεων, που είναι ένα πολύ μεγάλο ζήτημα για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα.

Οι παρεμβάσεις και τα έργα αυτά, συνεισφέρουν στην οικονομική και κοινωνική συνοχή, στην αειφόρο ανάπτυξη, στην ανανέωση και την αύξηση του ιδιωτικού και δημόσιου κεφαλαίου της οικονομίας, στηρίζουν την αναπτυξιακή διαδικασία, την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις και την απασχόληση, συμβάλλοντας συνολικά στον εκσυγχρονισμό της χώρας.
Βασικός μοχλός ανάπτυξης όμως, τόσο σε επίπεδο στοχευμένης χρηματοδότησης όσο και στήριξης των διαρθρωτικών αλλαγών, αποτελεί το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ), το νέο ΕΣΠΑ δηλαδή, και γενικώς οι πόροι των Διαρθρωτικών Ταμείων, του Ταμείου Συνοχής, του Ευρωπαϊκού Γεωργικού Ταμείου Αγροτικής Ανάπτυξης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας. Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης και τα Επιχειρησιακά του Προγράμματα, με βασικό εργαλείο το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, διαμορφώνουν την αναπτυξιακή πολιτική της χώρας, με παρεμβάσεις και έργα που διαχέονται σε όλους τους τομείς της οικονομίας και σε όλες τις περιφέρειες της χώρας.
Το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) θα αποτελέσει τον καταλύτη της συνολικής αναπτυξιακής προσπάθειας της χώρας στην επόμενη περίοδο. Σίγουρα, δεν έχει εκείνο το χρηματοδοτικό μέγεθος που θα του επέτρεπε να καλύψει το μέγιστο μέρος της συνολικής επενδυτικής προσπάθειας που έχει ανάγκη η χώρα μας, ωστόσο μπορεί να λειτουργήσει επωφελώς, συνδυαστικά με όλα τα άλλα μέσα αναπτυξιακής στρατηγικής.

Κυρίες και Κύριοι,
Πιστεύω πως η 5η Προγραμματική Περίοδος του ΕΣΠΑ θα δώσει ώθηση στην ελληνική οικονομία. Κι αυτό γιατί η φιλοσοφία του νέου ΕΣΠΑ είναι διαφορετική και δίνει έμφαση σε κατευθύνσεις που η χώρα μας ίσως δεν είχε μέχρι τώρα τις καλύτερες επιδόσεις. Δίνεται πλέον βάρος σε τομείς όπως η καινοτομία, οι νέες τεχνολογίες και η προστασία του περιβάλλοντος, καθώς οι βασικές κατευθύνσεις της 5ης Προγραμματικής Περιόδου κινούνται στους παρακάτω άξονες:

Πρώτος Άξονας: Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, η μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία, και η αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας. Πιστεύουμε πως η χώρα μας είναι σε θέση να αναπτύξει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής εγχώριας προστιθέμενης αξίας, αναβαθμίζοντας έτσι, την εικόνα της διεθνώς.

Δεύτερος Άξονας: Η ανάπτυξη και αξιοποίηση ικανοτήτων ανθρώπινου δυναμικού, η ενεργός δηλαδή κοινωνική ενσωμάτωση. Οφείλουμε και πρέπει να δημιουργήσουμε κατάλληλες συνθήκες για την αξιοποίηση του αξιόλογου ανθρώπινου κεφαλαίου στη χώρα μας, για να στηρίξουμε την οικονομική ανάκαμψή της.

Τρίτος άξονας: Η προστασία του περιβάλλοντος και η μετάβαση σε μια οικονομία φιλική στο περιβάλλον, μέσα από δράσεις που θα αναβαθμίζουν την ποιότητας ζωής των πολιτών με σεβασμό στο περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα θα λαμβάνεται μέριμνα για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, ειδικά στους τομείς της γεωργίας και των τροφίμων, μέσω παρεμβάσεων τόσο στα καλλιεργούμενα είδη όσο και στον τρόπο καλλιέργειας των υπαρχόντων ειδών.

Τέταρτος άξονας: Η ανάπτυξη, ο εκσυγχρονισμός και η συμπλήρωση υποδομών για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, μέσω των δικτύων μεταφορών και των ενεργειακών υποδομών (Ειδικότερα, δίνεται, ανάμεσα στα άλλα, έμφαση στις ενεργειακά και περιβαλλοντικά βιώσιμες μεταφορές, στις αστικές περιοχές. Επίσης, προτείνεται, μεταξύ άλλων, η εκπόνηση και υποστήριξη της υλοποίησης σχεδίων δράσης σε αστικές, ημιαστικές και νησιωτικές περιοχές για την εφαρμογή ευφυών συστημάτων και δικτύων).

Πέμπτος άξονας: Η βελτίωση της θεσμικής επάρκειας και της αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, σε όλα τα επίπεδα (εθνικό, περιφερειακό και τοπικό), η μεταρρύθμιση της οποίας αποτελεί προϋπόθεση αλλά και καθοριστικό παράγοντα για την είσοδο της χώρας σε τροχιά ανάκαμψης.

Έκτος άξονας: Η αειφόρος χωρική ανάπτυξη, η προώθηση δηλαδή της αειφόρου και ολοκληρωμένης ανάπτυξης στις Περιφέρειες, τις πόλεις, τις αγροτικές περιοχές και τις περιοχές με γεωγραφικά μειονεκτήματα. Η ενδογενής τοπική ανάπτυξη, η αειφόρος αστική ανάπτυξη, η ενισχυμένη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών, η ισόρροπη σχέση του αστικού με τον περιβάλλοντα αγροτικό χώρο, η ιδιαίτερη προσοχή στις περιοχές με μόνιμα γεωγραφικά μειονεκτήματα(ορεινές περιοχές, νησιά) και η ενδυνάμωση των συνεργασιών σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, συνιστούν τις βασικές επιλογές της χωρικής ανάπτυξης.
Επιτρέψτε μου όμως σε αυτό το σημείο, να αναφερθώ και στις Υποδομές, γιατί λογικά μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος τι θα γίνει με τις υποδομές.

Η απάντηση είναι πως όσο τα δίκτυα μεταφορών, όσο και οι ενεργειακές υποδομές, έχουν την θέση τους κι είναι αναγκαίες για την ανάπτυξη, αλλά η κατασκευή τους δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι αναγκαίες για να βελτιώνουν τις συνθήκες ζωής μας και να διευκολύνουν την δραστηριότητα των επιχειρήσεων.
Στις επιχειρήσεις πρέπει να προσβλέπουμε κυρίες και κύριοι για τη δημιουργία απασχόλησης και εισοδήματος και όχι να αρκούμαστε στην απασχόληση και το εισόδημα που δημιουργούν τα εργοτάξια των έργων υποδομής.

Και βέβαια τίθεται το ερώτημα. Τι πόρους έχουμε για όλα αυτά?
Μετά από μια πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση και χάρις στις εργώδεις προσπάθειες του Πρωθυπουργού και των αρμόδιων υπουργών επιτύχαμε σε όλα τα στάδια της διαπραγμάτευσης αύξηση κονδυλίων. Η Ελλάδα είχε σε ποσοστιαία βάση την μεγαλύτερη αύξηση 35,7% σε σχέση με την αρχική πρόταση της Επιτροπής.
Το ΣΕΣ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 θα έχει, σε όρους κοινοτικής συνδρομής, έναν προϋπολογισμό της τάξης των 20,5 δισ. € περίπου.
Αν στο ποσό αυτό προσθέσουμε και τα 16 δις € που θα διατεθούν από τον Κοινοτικό Προϋπολογισμό για τις άμεσες ενισχύσεις προς τους αγρότες φθάνουμε στα 36 και πλέον δις €.
Θέλω να τονίσω για ακόμα μια φορά πως οφείλουμε να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται, και εντοπίζοντας τις όποιες αστοχίες στο σχεδιασμό και την εφαρμογή των προγραμμάτων μέχρι σήμερα, να αλλάξουμε το αναπτυξιακό μας πρότυπο. Θα πρέπει να εντοπίσουμε και να αποκλείσουμε από τις αναπτυξιακές μας επιλογές, σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο, εκείνες τις δράσεις και εκείνα τα έργα που ελάχιστα ή και καθόλου προσφέρουν στο στόχο της βιώσιμης ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και της δημιουργίας απασχόλησης.

Κυρίες και Κύριοι,
Εσείς, οι εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης γνωρίζετε καλά τις αδυναμίες αλλά και τα δυνατά σημεία των περιοχών σας. Σε συνεργασία, μπορούμε και πρέπει να αναδείξουμε την ελληνική προοπτική για την ανάπτυξη, να μετατρέψουμε την παρούσα, εξαιρετικά δύσκολη, οικονομική και όχι μόνον οικονομική, συγκυρία για την Ελλάδα σε ευκαιρία. Μια ευκαιρία για ανάπτυξη μέσα από την αξιοποίηση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων που διαθέτει η χώρα μας και όλων των πρωτοβουλιών που μπορούμε να αναλάβουμε όλοι, κράτος και πολίτες, προς αυτήν την κατεύθυνση.