Αθήνα 16 Μαρτίου 2021

ΥΠΟΜΝΗΜΑ
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΔΗΜΑΡΧΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ
ΣΤΟ ΥΠΟ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΥ ΜΕ ΘΕΜΑ
ΤΟΝ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΝΟΜΟ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

Άρθρο 18
Α. Στο προσχέδιο νόμου για το εκλογικό σύστημα της Τ.Α. υπήρξε διάταξη που αφορούσε στην «άνευ σταυρού» εκλογή ως Δημοτικών Συμβούλων όσων έχουν διατελέσει Δήμαρχοι (ή Πρόεδροι κοινοτήτων) σε τουλάχιστον δύο (2) θητείες.
Το μέτρο αυτό είναι απόλυτα θετικό αφού η προαιρετική για τον υποψήφιο Δήμαρχο δυνατότητα ένταξης πρώην Δημάρχων ή Κοινοταρχών στο ψηφοδέλτιό του προσδίδει κύρος σε αυτό ενώ διαθέτει έμπειρους και αποδεδειγμένα ικανούς συνεργάτες στο έργο του. Η παρουσία τους μπορεί να συμβάλει και στην ομαλή λειτουργία του Δ.Σ. λόγω της γενικότερης αποδοχής τους.
Το μέτρο αυτό άλλωστε έχει δοκιμαστεί σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις (2002 και 2006) με περιορισμένη μεν χρήση αλλά με απόλυτη επιτυχία.
Η διάταξη αυτή, που χαιρετίστηκε από την πλειοψηφία της Τ.Α. αφού ήταν διαχρονικό αίτημα συλλογικών οργάνων της, αλλά είχε και την έγκριση της πολιτικής ηγεσίας (Πρωθυπουργό, πρώην και νυν Υπουργούς Εσωτερικών) παραδόξως απαλείφθηκε από το παρόν σχέδιο νόμου. Είναι προφανές ότι μεμονωμένες αντιδράσεις λίγων Δημάρχων που υπαγορεύονται από προσωπικούς λόγους δεν μπορεί να αποτελούν κριτήριο για τη θέσπιση ή μη του μέτρου.
Λόγω της προβλεπόμενης μείωσης του αριθμού των Δ.Σ. προτείνεται η άνευ σταυρού εκλεγόμενοι (μέχρι 2) πρώην Δήμαρχοι (ή Πρόεδροι Κοινοτήτων) να είναι καθ’ υπέρβαση του προβλεπόμενου στο άρθρο 1 αριθμού μελών του Δ.Σ.

ΠΡΟΤΑΣΗ
Επαναφορά των διατάξεων που υπήρχαν στο εγκριθέν από την πολιτική ηγεσία προσχέδιο νόμου περί εκλογής άνευ σταυρού διατελεσάντων Δημάρχων ή Προέδρων Κοινοτήτων με δύο (2) τουλάχιστον θητείες καθ’ υπέρβαση του προβλεπόμενου αριθμού μελών στο ΔΣ και χωρίς περιορισμό χρόνου εκλογής τους (κάτι που καθιστά το μέτρο άνευ αντικειμένου).
Όπως είχε διατυπωθεί και στο προσχέδιο νόμου χωρίς προσδιορισμό του χρόνου εκλογής τους.

Β. Η μείωση αριθμού των μελών του ΔΣ και κατ’ επέκταση της Δημοτικής Αρχής δημιουργεί πρόβλημα στην επαρκή ενάσκηση των καθηκόντων της στις θέσεις ευθύνης. Χαρακτηριστικά αναφέρονται Αντιδήμαρχοι, Πρόεδροι Νομικών Προσώπων, μέλη Επιτροπών κλπ.
Παράλληλα, είναι αποδεδειγμένο ότι για μια αποτελεσματική διοίκηση και λόγω των πολλαπλών ετερογενών αρμοδιοτήτων της Τ.Α. χρειάζονται άνθρωποι με ιδιαίτερες γνώσεις και ικανότητες που θα συνδράμουν τους Δημάρχους στο έργο τους. Το πρόβλημα αυτό δεν μπορεί να αφεθεί στην τύχη (εκλογή ικανού αριθμού επαρκών για θέσεις ευθύνης Δημοτικών Συμβούλων) ούτε και μπορεί να καλυφθεί από τους ειδικούς συνεργάτες και τους ειδικούς συμβούλους που έχουν ρόλο συμβουλευτικό και όχι αποφασιστικό.

ΠΡΟΤΑΣΗ
Κατ΄ αντιστοιχία των εξωκοινοβουλευτικών Υπουργών προτείνεται η ενδυνάμωση της εκτελεστικής εξουσίας της Τ.Α. (Δημοτική Αρχή) με τη θέσπιση της δυνατότητας ορισμού μέχρι δύο Αντιδημάρχων από τον Δήμαρχο, δημοτών εγνωσμένου κύρους και προσόντων εκτός των μελών του ΔΣ.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Ο Δήμαρχος δύναται να ορίσει μέχρι δύο Αντιδημάρχους, εκτός των μελών του ΔΣ, και δημότες του Δήμου του που διαθέτουν σχετική εμπειρία και σχετικά προσόντα για το θεματικό αντικείμενο αρμοδιότητάς τους».

Άρθρο 8
Α. Μια σημαντική παθογένεια στην ομαλή λειτουργία της Τ.Α., αλλά και στην έξωθεν εικόνα της, είναι η συχνή χρήση συκοφαντικών ισχυρισμών μεταξύ των αιρετών της ή και πολιτών με ενεργό ενασχόληση στα κοινά κατά των αιρετών.
Η εικόνα αυτή απομακρύνει από τον θεσμό ικανά στελέχη των Τοπικών Κοινοτήτων που κρίνονται απόλυτα απαραίτητα για την αναβάθμιση του θεσμού. Η θέσπιση ενός μέτρου, ως κώλυμα εκλογιμότητας, όπως αυτό της καταδικαστικής αμετάκλητης (ή τελεσίδικης) απόφασης σε βάρος υποψηφίου, για το αδίκημα της συκοφαντικής δυσφήμισης αιρετού κατά την ενάσκηση των καθηκόντων του μπορεί να λειτουργήσει ως αποτρεπτικό στοιχείο για τέτοιου είδους παραβατικές συμπεριφορές.

ΠΡΟΤΑΣΗ
Θέσπιση στέρησης του δικαιώματος του «εκλέγεσθαι» σε αιρετούς ή δημότες που καταδικάζονται αμετάκλητα (ή τελεσίδικα) για συκοφαντική δυσφήμιση και προσβολή της τιμής αιρετών κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Δεν μπορούν να εκλεγούν ως Δήμαρχοι ή ΔΣ δημότες ή αιρετοί που έχουν καταδικαστεί αμετάκλητα (ή τελεσίδικα) για συκοφαντική δυσφήμιση αιρετών κατά την ενάσκηση των καθηκόντων τους». Ιδιαίτερα όταν το αδίκημα διαπράττεται κατά το τελευταίο έτος προ της διεξαγωγής των δημοτικών εκλογών από τον υποψήφιο αιρετό, ο οποίος τελικά εκλέγεται πριν γίνει αμετάκλητη (ή τελεσίδικη) η καταδικαστική απόφαση, τότε να εκπίπτει του αξιώματός του αμέσως μόλις η απόφαση αυτή καταστεί αμετάκλητη (ή τελεσίδικη).

Β. Παρατηρείται το φαινόμενο βουλευτές εν ενεργεία να είναι υποψήφιοι για το δημαρχιακό αξίωμα χωρίς να παραιτηθούν από το βουλευτικό αξίωμα. Να επανέρχονται δε στα βουλευτικά τους καθήκοντα σε περίπτωση αποτυχίας, βάσει του ισχύοντος νόμου.
Το αντίστοιχο δεν ισχύει για τους Δημάρχους εφόσον πρέπει να εξαντλήσουν τη θητεία τους για να θέσουν υποψηφιότητα για το βουλευτικό αξίωμα. Δεν δύνανται μάλιστα να είναι υποψήφιοι ακόμα και αν παραιτηθούν προ των εκλογών.
Εγείρεται προφανώς θέμα αντισυνταγματικότητας και σε κάθε περίπτωση θέμα μη ισονομίας την οποία πρέπει να έχουν όλοι οι πολίτες στο δικαίωμα του «εκλέγεσθαι».

ΠΡΟΤΑΣΗ
Θέσπιση κωλύματος σε ενεργεία βουλευτές για την εκλογή τους ως Δήμαρχοι εφόσον δεν έχουν παραιτηθεί προ της 1ης Ιανουαρίου του έτους των εκλογών από το βουλευτικό αξίωμα. Το ίδιο να ισχύει αντίστροφα και για τους Δημάρχους για την υποψηφιότητα του Βουλευτή.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Δεν μπορούν να εκλεγούν Δήμαρχοι οι εν ενεργεία Βουλευτές εφόσον δεν έχουν παραιτηθεί του βουλευτικού αξιώματος προ της 1ης Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών. Το ίδιο ισχύει και για τις βουλευτικές εκλογές για τους εν ενεργεία Δημάρχους».

Άρθρο 22
Θεωρούμε θετική τη θέσπιση ορίου 43% για εκλογή Δημάρχου από τον Α’ γύρο.
Λόγοι δικαιοσύνης και δημοκρατικής αντιπροσωπευτικότητας επιβάλλουν τη θέσπιση ελαχίστης διαφοράς από τον δεύτερο συνδυασμό τουλάχιστον 3 μονάδων για όσους δεν υπερβαίνουν το 50%.
Στον ισχύοντα νόμο για τις Εθνικές Εκλογές στον οποίο συχνά γίνεται αναφορά για τη θέσπιση του 43% προφανώς και οι συσχετισμοί με τον δεύτερο επιτυχόντα συνδυασμό ως και του αριθμού των συνδυασμών που υπερβαίνουν το όριο του 3% επηρεάζει το εύρος της πλειοψηφίας του νικητή των εκλογών.
Διευκρινίζουμε ότι δεν τίθεται θέμα δημοκρατικής νομιμοποίησης αλλά «δημοκρατικής δικαιοσύνης».

ΠΡΟΤΑΣΗ
Θέσπιση ελάχιστης διαφοράς 3% (ή 5%) μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου συνδυασμού για να ισχύσει η εκλογή Δημάρχου από τον α’ γύρο για όσους συνδυασμούς υπερβαίνουν το 43% αλλά όχι το 50%.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Όσοι συνδυασμοί πλειοψηφήσουν με ποσοστό 43% συν μία ψήφο πλην όμως κάτω του 50% συν μία ψήφο, εκλέγονται από τον Α’ γύρο εφόσον έχουν διαφορά από τον δεύτερο συνδυασμό τουλάχιστον 3% (ή 5%). Σε αντίθετη περίπτωση οι δύο πρώτοι συνδυασμοί οδηγούνται στον Β’ γύρο».

Άρθρο 24
Η πλειοψηφία των εδρών κατά 3/5 στον επιτυχόντα συνδυασμό είναι θετική για να διασφαλίζεται η κυβερνησιμότητα.
Θετικό είναι και το μέτρο της απλής αναλογικής για τα ποσοστά του επιτυχόντα στον Α΄ γύρο συνδυασμό πάνω από 60%.
Όμως η πλειοψηφία των 3/5 σε συνδυασμούς που στον Α’ γύρο «πετυχαίνουν» ποσοστά κάτω του 20% και τελικά εκλέγονται στον Β’ γύρο ως Δημοτική Αρχή, είναι μέτρο ευρέως δυσανάλογο με τη σχετική αντιπροσωπευτικότητα που θα πρέπει να υπάρχει ως αποτέλεσμα των εκλογών.
Και τούτο γιατί στον Β’ γύρο υπάρχει συνήθως αυξημένη αποχή ιδίως στις περιπτώσεις αυτές που πολλές (προφανώς) παρατάξεις έχουν «πετύχει» ποσοστά κάτω του 20%.

ΠΡΟΤΑΣΗ
Προτείνεται η καθιέρωση της απλής αναλογικής στους επιτυχόντες συνδυασμούς του Β’ γύρου που έλαβαν στον Α ‘ γύρο ποσοστό κάτω του 20%.
Σε αυτή την περίπτωση η κυβερνησιμότητα θα πρέπει να επιδιωχθεί μέσω συναινέσεων. Εναλλακτικά, για την κυβερνησιμότητα προτείνεται να λάβουν το 50% συν ένα των Συμβούλων.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Αν το ποσοστό που έλαβε ο επιτυχών συνδυασμός κατά την αρχική ψηφοφορία είναι μικρότερο του 20% συν μία ψήφο του συνόλου των εγκύρων ψηφοδελτίων τότε οι έδρες του κάθε συνδυασμού κατανέμονται αναλογικά, μη εφαρμοζομένων των προβλεπομένων στις παρ. 1 – 4.
Εναλλακτικά, «ο επιτυχών συνδυασμός λαμβάνει έδρες που αναλογούν στο 50% συν μία του συνόλου των μελών του ΔΣ».

Άρθρο 3
Η θέσπιση ως χρόνου θητείας τα 5 χρόνια χαρακτηρίζεται αρνητική αφού στον θεσμό της Τ.Α. δεν υπάρχει η αρχή της δεδηλωμένης. Επομένως, δεν δίνεται η δυνατότητα στον δημότη αξιολογώντας τον Δήμαρχο (ιδίως τον πρωτοεκλεγέντα) να επανακαθορίσει την επιλογή του σε περίπτωση καταφανούς κραυγαλέας αποτυχίας.
Οι τοπικές κοινωνίες δεν αντέχουν «χαμένες πενταετίες».
Το επιχείρημα που συνοδεύει το μέτρο αυτό, ότι τα έργα θέλουν μεγάλο χρόνο ωρίμανσης και εκτέλεσης (που είναι σωστό) αντικρούεται από το γεγονός ότι τα τέσσερα χρόνια είναι επαρκέστατα για να δείξει την επάρκειά της η Δημοτική Αρχή. Γεγονός που αποδεικνύεται και από την κατά 50% επανεκλογή των υπηρετούντων Δημάρχων είτε με 4ετή είτε με 5ετή θητεία.
Άλλωστε, επανέρχεται το ερώτημα γιατί πρέπει να διαφέρουν στην Τ.Α. όσα ισχύουν για την Κεντρική Διοίκηση.

ΠΡΟΤΑΣΗ
Διατήρηση της θητείας στα τέσσερα (4) χρόνια.

ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ
«Οι δημοτικές αρχές εκλέγονται για τέσσερα χρόνια».

Για το Δ.Σ. της Ένωσης
Ο Πρόεδρος
ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΜΑΡΑΣ