Εισήγηση κ. Ιωάννη Γούπιου Διευθ. Ανάπτυξης και Οικονομικών Τ.Α. της Ε.Ε.Τ.Α.Α.

Θέμα: «Τα εργαλεία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την Τοπική Ανάπτυξη» 5ο Forum Bίλλια

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ & ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΟΡΩΝ ΤΩΝ ΟΤΑ

•Μείωση κρατικών επιχορηγήσεων (ΚΑΠ – ΣΑΤΑ)
•Αδυναμία είσπραξης εσόδων, λόγω αδυναμίας πληρωμών δημοτών
•Αυξημένο αίτημα συμμετοχής δημοτών σε κοινωνικά προγράμματα δήμων
•Ανάγκη δημιουργίας νέων κοινωνικών δομών για την ενίσχυση των κοινωνικά ασθενεστέρων
•Αυξανόμενη και επιτακτική ανάγκη εξεύρεσης πόρων, μέσω κοινοτικών
προγραμμάτων και άλλων χρηματοδοτικών εργαλείων

ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ

1. ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ
1.1 Ε.Τ.Ε.
Προτεραιότητες :
Στήριξη της απασχόλησης και της ανάπτυξης
Δράση για το κλίμα
Πόροι :
Οικονομική αυτονομία, άντληση πόρων από διεθνείς κεφαλαιαγορές, μέσω της έκδοσης ομολόγων.
Συνολικό Κεφάλαιο : 232 δις €
Υπηρεσίες :
•Δάνεια σε βιώσιμα προγράμματα για κεφαλαιουχικές δαπάνες ή σε έργα δημοσίου/ιδιωτικού τομέα
•Τεχνική βοήθεια
•Εγγυήσεις
•Επιχειρηματικά κεφάλαια

1.2. ΤΑΜΕΙΟ ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΗΚΩΝ & ΔΑΝΕΙΩΝ
•Ενισχύει την περιφερειακή ανάπτυξη με χρηματοπιστωστική και τεχνική
υποστήριξη της Τ.Α. , των επιχειρήσεων τους και άλλων νομικών προσώπων και Οργανισμών
•Ασκεί ταμειακή διαχείριση κεφαλαίων ΟΤΑ, ΝΠΔΔ και Ειδικών Ταμείων
•Πληρώνει αποζημιώσεις από απαλλοτρίωση ή προσκύρωση ακινήτου

1.3 ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΗ ΜΙΣΘΩΣΗ – LEASING
•Σύναψη συμβάσεων μεταξύ εταιριών Leasing και φορείς του δημοσίου τομέα με το ν.2286/1995
•Έργα μέσω leasing κυρίως στις Περιφέρειες : Αττικής & Κεντρικής Μακεδονίας
•Προϊόντα leasing για τους ΟΤΑ :
oΕξοπλισμός
oΑκίνητα

2. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ & ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ

2.1. Σ.Δ.Ι.Τ.
Με τις ΣΔΙΤ επιχειρείται η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην υλοποίηση έργων ή στην παροχή υπηρεσιών, με σκοπό όχι μόνο την εξασφάλιση πρόσθετων πόρων, αλλά και την αξιοποίηση, προς όφελος των πολιτών, της τεχνογνωσίας και του ανθρώπινου δυναμικού που διαθέτει, των ικανοτήτων του να καινοτομεί και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά σύνθετα έργα.

Τα βασικά πλεονεκτήματα της εφαρμογής των ΣΔΙΤ είναι:
•Δυνατότητα χρηματοδότησης πρόσθετων έργων και υπηρεσιών
•Μεταβίβαση κινδύνων στους ιδιωτικούς φορείς
•Βελτίωση του επενδυτικού κλίματος
α) Ανταποδοτικά έργα ΣΔΙΤ π.χ. : η διαχείριση απορριμμάτων, αποβλήτων, αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, λιμάνια, θέσεις στάθμευσης, εμπορικά κέντρα, συνεδριακά κέντρα, τουριστικές υποδομές, κέντρα ιαματικού τουρισμού, χιονοδρομικά κέντρα, ενεργειακά έργα (ΑΠΕ, Γεωθερμία) κ.α.
β) Έργα κοινωνικών υποδομών με πληρωμές διαθεσιμότητας (Μη ανταποδοτικά) π.χ. Δομές εκπαίδευσης, νοσοκομεία, κτίρια στέγασης δημόσιων υπηρεσιών, αστυνομικές διευθύνσεις, πυροσβεστικοί σταθμοί, έργα Τεχνολογίας, Πληροφορικής, Επικοινωνιών (ΤΠΕ κ.α.).

2.2. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ
Η σύμβαση παραχώρησης δημόσιου έργου είναι μια σύμβαση, η οποία παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά με μια σύμβαση δημόσιου έργου, εκτός από το γεγονός ότι το εργολαβικό αντάλλαγμα συνίσταται είτε αποκλειστικά στο δικαίωμα εκμετάλλευσης του έργου είτε στο δικαίωμα αυτό, σε συνδυασμό με καταβολή αμοιβής.
π.χ. Κατασκευή και παραχώρηση χώρου στάθμευσης σε ακίνητο ΟΤΑ : o ιδιώτης αναλαμβάνει την κατασκευή και εκμετάλλευση χώρου στάθμευσης για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα επί ακινήτου ιδιοκτησίας ΟΤΑ και αμείβεται απευθείας από τους χρήστες του χώρου στάθμευσης

2.3. ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΚΙΝΗΤΟΥ ΜΕ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΤIΠΑΡΟΧΗΣ ΜΕΣΩ ΣΥΜΒΑΣΗΣ
ΚΑΤΑΣKEYHΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΕΡΓΟΥ
Αξιοποίηση ακινήτου ιδιοκτησίας ΟΤΑ με το σύστημα της αντιπαροχής για την κατασκευή πολιτιστικού κέντρου : Ο ιδιωτικός φορέας κατασκευάζει κτίριο/κτίρια επί του ακινήτου ιδιοκτησίας του ΟΤΑ. Στο δημόσιο φορέα παραμένει η κυριότητα επί του κτιρίου ή επιμέρους ορόφων, που προορίζονται για τη στέγαση του πολιτιστικού κέντρου. Ο ιδιωτικός φορέας αποκτά την κυριότητα επιμέρους διηρημένων ιδιοκτησιών προς αξιοποίηση από τον ίδιο για οποιαδήποτε χρήση.

3. ΣΥΓΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΜΕΝΑ

3.1 ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ J.E.S.S.I.C.A.
Μέσο Αξιοποίησης υφιστάμενων επιχορηγήσεων των διαρθρωτικών ταμείων για στήριξη σχεδίων αστικής ανάπτυξης
•Mέσω νέων διαδικασιών, παρέχεται στα κράτη – μέλη η ευχέρεια να χρησιμοποιήσουν μέρος των μη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων, που λαμβάνουν από την ΕΕ, μέσω των διαρθρωτικών ταμείων, για να επενδύσουν, υπό μορφή επιστρεπτέων χρηματοδοτήσεων, σε έργα, που εντάσσονται στο πλαίσιο ολοκληρωμένων σχεδίων για την προαγωγή της βιώσιμης ανάπτυξης.
•Επενδύσεις με μορφή ιδίων κεφαλαίων, δανείων ή/και εγγυήσεων, μέσω Ταμείων Αστικής Ανάπτυξης ή μέσω Ταμείων Χαρτοφυλακίου.
•Τα Ταμεία Αστικής Ανάπτυξης (ΤΑΑ) είναι ταμεία που επενδύουν σε συμπράξεις δημόσιου-ιδιωτικού τομέα και σε άλλα έργα που περιλαμβάνονται σε ολοκληρωμένα σχέδια βιώσιμης αστικής ανάπτυξης

3.2 J.A.S.P.E.RS
•Μέσο παροχής τεχνικής βοήθειας στις 12 Ευρωπαϊκές χώρες, που εντάχθηκαν στην ΕΕ, μεταξύ 2004 – 2007, Στήριξης Σχεδίων στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες για την προετοιμασία μεγάλων έργων υψηλής ποιότητας.

3.3 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ E.L.EN.A
•Kάλυψη έως και 90% του κόστους τεχνικής υποστήριξης για την προετοιμασία, υλοποίηση και χρηματοδότηση επενδυτικού προγράμματος για έργα ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
•Το πρόγραμμα E.L.EN.A στην Ελλάδα
•Πρωτοποριακό πρόγραμμα : Έξυπνα δίκτυα σε 5 νησιά του Αιγαίου

4. ΝΕΟ Ε.Σ.Π.Α.
4.1 ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ
1.Ενίσχυση έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης, καινοτομίας
2.Ενίσχυση πρόσβασης, χρήσης και ποιότητας των τεχνολογιών, πληροφοροιών και επικοινωνιών
3.Υποστήριξη της μετατόπισης προς μια οικονομία με χαμηλές εκπομπές άνθρακα
4.Προώθηση της προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, την πρόληψη των κινδύνων και την διαχείριση
5.Πρόωθηση κοινωνικής ένταξης και καταπολέμισης της φτώχειας
6.Προώθηση απασχόλησης – υποστήριξη κινητικότητας εργατικού δυναμικού
7.Προώθηση βιώσιμων μεταφορών και εξάλειψης σημείων συμφόρησης σε βασικές υποδομές δικτύων
8.Προστασία του περιβάλλοντος – προώθηση αποδοτικότητας πόρων
9.Επένδυση σε εκπαίδευση, δεξιότητες, δια βίου μάθηση
10.Ενίσχυση της θεσμικής ικανόττηας και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης

4.2 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΕΚΤ ΓΙΑ ΟΤΑ
•Ενεργής – υγιής γήρανση
•Ενσωμάτωση περιθωριοποιημένων κοινοτήτων (π.χ. ΡΟΜΑ)
•Ενίσχυση πρόσβασης σε οικονομικά προσιτές, βιώσιμες και υψηλής ποιότητας υπηρεσίες (υγειονομική περίθαλψη και κοιν. Υπηρεσίες)
•Προώθηση κοινωνικής οικονομίας και κοινωνικών επιχειρήσεων
•Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης βασισμένες στις τοπικές κοινωνίες
•Βελτίωση της πρόσβασης στη δια βιου μάθηση
•Επενδύσεις θεσμικής ικανότητας και αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης

4.3. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΤΑ ΓΙΑ ΟΤΑ
•Υποστήριξη ενεργειακής αποδοτικότητας και χρήσης της ανανεώσιμης ενέργειας σε δημόσιες υποδομές
•Προώθηση επενδύσεων για την αντιμετώπιση ειδικών κινδύνων, εξασφάλιση ανθεκτικότητας στις καταστροφές και ανάπτυξη συστημάτων διαχείρισης καταστροφών
•Αντιμετώπιση σημαντικών αναγκών για επενδύσεις στον τομέα των αποβλήτων και διαχείρισης υδατικών πόρων
•Προστασία και αποκατάσταση βιοποικιλότητας και μέσω πράσινων υποδομών
•Βελτίωση αστικού περιβάλλοντος

4.4. ΝΕΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΣΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
•Ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις και βιώσιμη αστική ανάπτυξη
•Πλατφόρμα αστικής ανάπτυξης
•Προγραμματισμός και διαχείριση ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης
•Καινοτόμες δράσεις με πρωτοβουλία της Ε.Ε στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης
•Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων

α. Τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων
•Η τοπική ανάπτυξη με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων θα επιτευχθεί με την ανάθεση σχεδιασμού και εφαρμογής ενός ολοκληρωμένου σχεδίου από μια τοπική συνεργασία δημοσίων, ιδιωτικών και κοινωνικών φορέων
•Το εργαλείο αυτό μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του στόχου της εδαφικής συνοχής και της τοπικής ανάπτυξης
•Για το λόγο αυτό θα πρέπει να υπογραφεί Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης

β. Κύριοι στόχοι της ανάπτυξης με πρωτοβουλία τοπικών κοινοτήτων
•Επικεντρώνεται σε επιμέρους υπο-περιφερειακές περιοχές
•Αναπτύσσεται με πρωτοβουλία κοινοτήτων από ομάδες τοπικής δράσης που απαρτίζονται από εκπροσώπους των τοπικών δημοσίων και ιδιωτικών κοινωνικοοικονομικών συμφερόντων
•Υλοποιείται μέσω ολοκληρωμένων και πολυτομεακών στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης ανά περιοχή, σχεδιασμένων να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές ανάγκες και τη δυναμική
•Περιλαμβάνει καινοτόμα χαρακτηριστικά σε τοπικό πλαίσιο, δικτύωση και όπου είναι κατάλληλη, συνεργασία.

γ. Καινοτόμες δράσεις με πρωτοβουλία της ΕΕ στον τομέα της βιώσιμης ανάπτυξης
•Οι καινοτόμες δράσεις περιλαμβάνουν μελέτες και πιλοτικά προγράμματα, προκειμένου να προσδιοριστούν ή να εξεταστούν νέες λύσεις και πειραματικές προσεγγίσεις στον τομέα της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης

δ. Ολοκληρωμένες χωρικές επενδύσεις και βιώσιμη αστική
•Η ΟΧΕ παρέχει σε πόλεις και άλλες χωρικές οντότητες την ευκαιρία να εφαρμόσουν μια ολοκληρωμένη προσέγγιση με τη λήψη χρηματοδότησης από περισσότερους από έναν άξονα προτεραιότητας ενός ή περισσοτέρων επιχειρησιακών προγραμμάτων.
•Αυτές οι ολοκληρωμένες δράσεις πρέπει να αντικαταστήσουν τις οικονομικές περιβαλλοντικές, κλιματικές και κοινωνικές προκλήσεις που επηρεάζουν τις αστικές περιοχές.
•Τα κράτη μέλη θα εισάγουν σε κάθ σύμφωνο εταιρικής σχέσης έναν κατάλογο πόλεων επιλέξιμων για την εφαρμογή των ολοκληρωμένων αστικών δράσεων

4. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ Ε.Ε.
Τα ανταγωνιστικά Ευρωπαϊκά Προγράμματα :
•Πρόγραμμα Ευρώπη για τους Πολίτες 2007 – 2013
•Πρόγραμμα LIFE+
•Πολιτισμός 2007- 2013
•Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα – Πλαίσιο για την Ανταγωνιστικότητα και την
Καινοτομία 2007-2013 CIP-PSP
• Πρόγραμμα Ευφυής Ενέργεια – Ευρώπη ΙΙ
• Πρόγραμμα ECO INNOVATION
• Πρόγραμμα Νεολαία σε Δράση 2007-2013
• Πρόγραμμα Δια βίου Μάθηση 2007 – 2013
• Πρόγραμμα PROGRESS 2007 – 2013
• Πρόγραμμα Δάφνη ΙΙΙ (2007 – 2013)

5.. ΠΡΟΣΘΕΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

5.1 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Ν .4019/2012.
•Ένας διαφορετικός τρόπος επιχειρηματικότητας με γνώμονα το γενικό συμφέρον, την οικονομική ανάπτυξη, την κοινωνική διάσταση και την υπερεργασία
•Δημιουργία θέσεων εργασίας, προώθηση κοινωνικής συνοχής, προώθηση επιχειρηματικότητας
•Αστικός συνεταιρισμός ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ
•Είδη ΚΟΙΝΣΕΠ
-Ένταξης
-Κοινωνικής Φροντίδας
-Παραγωγικού σκοπού
•Δεν μπορούν να συμμετέχουν ΟΤΑ και ΝΠΔΔ των ΟΤΑ
•Ένα πρόσωπο μια ψήφος
•Οι μέτοχοι είναι και εργαζόμενοι

5.2. ΤΟΠΙΚΑ ΣΥΜΦΩΝΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

5.3. ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΟΤΑ

6. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΔΗΜΟΥ
ΔΙΑΓΝΩΣΗ – ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΒΑΣΙΚΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΩΝ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΩΝ
ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, ΤΟΠΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΔΡΑΣΗΣ
ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΙΚΩΝ ΠΗΓΩΝ
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΕΩΝ

7. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΚΑΛΩΝ ΠΡΑΚΤΙΚΩΝ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ