του Νίκου Παπαμικρούλη,
πρώην δημάρχου Νέας Χαλκηδόνας
Πολύς χρόνος έχει περάσει από τις 25 Νοεμβρίου 1995 και την υπογραφή της Χάρτας της Βαρκελώνης και από τότε πολύ νερό έχει τρέξει, αλλά λίγα βήματα έχουν ουσιαστικά γίνει. Η σύρραξη Ισραήλ – Παλαιστίνης, ο πόλεμος του Ιράκ, η διεθνής τρομοκρατία, έδεσαν τα χέρια και έσφιξαν τις καρδιές όσων πιστεύουν ακόμα σ’ αυτό που σήμερα ονομάζεται “Διαδικασία της Βαρκελώνης”. Υπήρξαν ωστόσο σημάδια στην πορεία του πολιτικού ενδιαφέροντος και απόπειρες πολιτικής επιτάχυνσης και ανανέωσης της διαδικασίας. Σημαντική υπήρξε η συμφωνία του Ακαντίρ. Ένα σύμφωνο ελεύθερης ανταλλαγής μεταξύ Μαρόκου, Τυνησίας, Αιγύπτου και Ιορδανίας, πρόκρίμα της μεγάλης ζώνης ελεύθερων ανταλλαγών του 2010, που ενισχύεται με μια Ευρωπαϊκή Οικονομική υποστήριξη 4.000.000 ευρώ. Χρειάζεται να εξεταστούν ελλείψεις και αποτελέσματα και να παρουσιαστούν νέες ιδέες και συγκεκριμένες ενέργειες.
Η Ευρωμεσογειακή Συνεργασία κάνει ήδη βήματα προόδου, χάρη στην πολιτική της εγγύτητας στοχεύει να δημιουργήσει στα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μια αλυσίδα φιλικών χωρών στενά συνδεδεμένες με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τόσο από ενδιαφέρον όσο και από συμφέρον, που δεν θα συγχέεται όμως με το Σύμφωνο της Βαρκελώνης, ούτε θα το υποκαθιστά.
Στο μεταξύ στη Μεσόγειο εκδηλώνονται νέα δεδομένα επηρεασμένα από το ασανσέρ της τιμής του πετρελαίου. Αυτή η θάλασσα τείνει να γίνει σε διάρκεια λίγων ετών ένα σύμπλεγμα διασταυρούμενων ατσάλινων σωλήνων που θα τη διασχίζουν κατά μήκος και πλάτος.
Οι χώρες παραγωγής αερίου πετρελαίου που βρέχονται όλες ή οδηγούνται προς αυτή τη θάλασσα, ξεκίνησαν την κατασκευή υπόγειων και υποθαλάσσιων αγωγών με προορισμό να συνδέουν την ενδοχώρα και να πραγματοποιήσουν ντε φάκτο Οικονομικές ενώσεις, πριν ακόμα από τις Πολιτικές. Μερικές από αυτές τις υποδομές είναι ήδη σε λειτουργία, όπως ο Μεθαναγωγός που ενώνει τη Λιβύη με την Ευρώπη. Ετοιμάζεται ο αγωγός αερίου, που θα φέρει στην Ισπανία 10 δις κυβικά φυσικού αερίου, από τα πλούσια κοιτάσματα της Αλγερίας, διαμέσου του Μαρόκου, του στενού του Γιβραλτάρ, μιας διαδρομής 1.400 μ. Μελετάται η επέκταση του στη Γερμανία διαμέσου της Γαλλίας.
Και δεν αρκεί αυτό. Τουρκία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και Αυστρία συνέστησαν συνεταιρισμό για την κατασκευή του αγωγού αερίου, τον επονομαζόμενο “ΝΑΜΠΟΥΚΟ”, προορισμένο να μεταφέρει Ιρανικό αέριο διαμέσου της Τουρκίας και της Κασπίας, μέχρι την Κεντρική Ευρώπη. Θα έχει ένα μήκος 3.300 χιλ και μια ικανότητα 20-30 δις ετήσιου αερίου. Τέλος ο υποθαλάσσιος Ελληνο-Ιταλικός αγωγός Φυσικού αερίου Ηγουμενίτσα- Οτράντο. Η αυξανόμενη διάθεση τεχνολογιών κι γνώσεων προερχόμενων από πειραματισμούς τεχνολογικής διάτρησης για τοποθέτηση αγωγών υποθαλάσσιων και κατασκευής δικτύων, μετρό και υπογείων μεταφορών, κατέστησε δυνατη και σίγουρη και οικονομικά ανταγωνιστική, την υλοποίηση έργων που μόλις λίγες δεκαετίες πριν θεωρούντο φανταστικά. Ο σοβαρός προβληματισμός για την κινητικότητα ανθρώπων και μεταφοράς εμπορευμάτων, δεν έχει βρει μέχρι στιγμής σημείο συνεννόησης. Η διακίνηση εμπορευμάτων στα λιμάνια της περιοχής της Μεσογείου ανέρχεται στα 500.000.000 τόνους το χρόνο με μια εκτιμώμενη αύξηση 10-12% για κάθε χρόνο. Το 50% αυτού του όγκου μεταφορών πραγματοποιείται από τα λιμάνια της Βορείου Αφρικής, με χρόνους παραμονής που δείχνουν συνθήκες κοντα στην ωρίμανση, Οι χωρες που προβάλουν στη Μεσόγειο, εκσυγχρονίζονται κατά τρόπο αυτόνομο και σε ορισμένες περιπτώσεις με τρόπο αξιόλογο. Τα Ελληνικά λιμάνια, μπορούν να αναδείξουν ποιοτικά χαρακτηριστικά, με σκοπό να αναλάβουν στρατηγικό ρόλο για τις σχέσεις των λιμανιών της Μεσογείου και της Κεντρικής Ευρώπης, δεδομένης της προνομιούχου γεωγραφικής θέσης, σε χρόνους διέλευσης και ικανότητας διεκπεραίωσης. Η Ελλάδα έχει δυνατότητες και πλεονεκτήματα, αρκεί να επενδύσει στη δημιουργία σύγχρονων υποδομών και τη μετατροπή της σε μεγάλο διαμετακομιστικό κέντρο Εμπορίου με υπηρεσίες σε ανταγωνιστικές τιμές. Η παραχώρηση της αξιοποίησης των λιμανιών σε τρίτους, αποτελεί ένδειξη αδυναμίας, με απώλεια κεφαλαίων και Εθνικών πόρων.
Το COPPEM θα μπορούσε να προωθήσει συμφωνίες ανάμεσα στα μεγαλύτερα λιμάνια της Μεσογείου, κατά τα πρότυπα των δικτύων των Πανεπιστημίων, με σκοπό να ανταποκριθεί κατά τρόπο συντονισμένο, στο αίτημα μιας αποτελεσματικής λογιστικής και τεχνολογικά προωθημένης για την εσωτερική και εξωτερική κυκλοφορία.
Η διοργάνωση μιας διάσκεψης σ’ αυτή την κατεύθυνση, σε υψηλό επίπεδο, με τη συμμετοχή Δημοτικών Αρχών, Λιμενικών Αρχών και υπεύθυνων υποδομών, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμη. Χρειάζεται τέλος συντονισμένη στόχευση στο μέλλον, όχι μόνο στο εγγύς, αλλά κυρίως σε εκείνο που θα ενδιαφέρει τις νέες γενιές της Μεσογείου.